De Stijl
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De Stijl, ook bekend als Neoplasticisme, was een Nederlandse kunstbeweging die streefde naar universele harmonie door middel van abstracte, geometrische vormen, primaire kleuren en het gebruik van horizontale en verticale lijnen.
Omschrijving
De Stijl ontstond in 1917 met de oprichting van het gelijknamige tijdschrift door Theo van Doesburg. De beweging, die tot ongeveer 1931 actief was, omvatte kunstenaars en architecten zoals Piet Mondriaan, Gerrit Rietveld en J.J.P. Oud. Centraal stond het idee dat kunst en leven één konden worden door een radicale hervorming van de kunst die aansloot bij de veranderingen in de maatschappij. Dit uitte zich in een abstracte vormentaal, beperkt kleurgebruik (primaire kleuren, zwart, wit en grijs) en het orthogonal stelsel (rechte lijnen en hoeken). Hoewel er relatief weinig gebouwen volledig volgens de principes van De Stijl zijn gerealiseerd, heeft de beweging een significante invloed gehad op de moderne architectuur, waaronder het Bauhaus en de internationale stijl. Het Rietveld Schröderhuis in Utrecht wordt beschouwd als het enige bouwwerk dat volledig volgens de principes van De Stijl is neergezet.
Kenmerken in de Architectuur
De architectuur van De Stijl kenmerkt zich door een abstracte en geometrische vormgeving, waarbij vlakken, rechte lijnen en rechte hoeken domineren. Belangrijke aspecten zijn het streven naar dematerialisering, waarbij de structuur van materialen minder herkenbaar is, en het gebruik van primaire kleuren, zwart, wit en grijs. Architecten binnen De Stijl wilden de scheiding tussen binnen en buiten opheffen, bijvoorbeeld door hoekramen toe te passen, en richtten zich op functionaliteit en economie in het ontwerp. De Villa Henny in Zeist wordt gezien als een vroeg voorbeeld van een strakke vormgeving die als inspiratie diende voor De Stijl.
Belangrijke Architecten en Werken
Naast Theo van Doesburg, Piet Mondriaan en Gerrit Rietveld, waren ook architecten als J.J.P. Oud, Robert van 't Hoff en Jan Wils betrokken bij De Stijl. Belangrijke architectonische voorbeelden zijn het Rietveld Schröderhuis in Utrecht, dat volledig volgens de principes van De Stijl werd gebouwd, en het Café De Unie in Rotterdam (een reconstructie van het origineel) van J.J.P. Oud. De Rood-blauwe stoel van Rietveld is een bekend voorbeeld van Stijl-principes toegepast in meubeldesign.
Vergelijkbare termen
Neoplasticisme
Gebruikte bronnen: